Familiebedrijf Oude Lansink pioniert met kruiden en klavers in grasland

“We genieten van de weidevogels, insecten en vlinders”

Intro:

Een vader die met zijn zoontje voor op het stuur een rondje fietst, remt en stapt af als hij ziet dat de koeien gemolken worden in de in het oog springende carrousel-melkstal van de familie Oude Lansink in Fleringen. Het is een aangename zomeravond en de deuren van de melkstal staan open. De aanblik van de 44 koeien die in een ronde staan en tegelijkertijd gemolken worden, is een ware attractie voor het tweetal.

Vader Bertus, die vandaag de avondmelking voor zijn rekening neemt, kijkt al niet meer vreemd op van de bewonderende blikken enkele meters verderop. Ook hij geniet. Niet alleen van de geïnteresseerde toeschouwers, nog meer geniet hij van de koeien om zich heen en van de rust tijdens het melken.

Het is niet ongewoon dat passanten een kijkje nemen op het melkveebedrijf, dat letterlijk op een steenworp afstand van het dorp Fleringen ligt. “We zijn het gewend als mensen een blik in melkstal werpen of de kalfjes komen aaien”, vertelt zoon Tom (36). “Het blijft leuk om te ervaren dat mensen van de fiets stappen om de dieren van dichtbij te bekijken. Regelmatig maak ik een praatje met ze. Dat de melkstal er uitnodigend uitziet, vooral als de deuren open staan, begrijp ik wel. En natuurlijk mag de burger zien wat we op dit melkveebedrijf doen.”

Voordelen kruiden in grasland

Samen met zijn vader Bertus, moeder Annie, oom Alwie en broer Ivo, die een jaar ouder is, vormt Tom de maatschap Oude Lansink. Al zijn alle personen overal op het bedrijf inzetbaar, hij en zijn vader richten zich voornamelijk op het melken en verzorgen van de tweehonderd koeien. Alwie is verantwoordelijk voor de kalveren, jongveeopfok en vee-administratie en Ivo, die nog een volledige baan bij Waterschap Vechtstromen heeft, is de machineman.

Met 100 ha grond, waarvan 80 ha grasland, is de meest optimale teelt van grasland voor hun koeien hét speerpunt van de melkveehouders.
Van de 80 ha grasland bestaat de helft uit kruidenrijk grasland en klavers. In combinatie met gras zijn op de percelen sinds enkele jaren volop vlinderbloemige planten, rode en witte klavers, esparcette, rolklaver, cichorei, karwij, smalle weegbree en luzerne in combinatie met gras ingezaaid. Kruidenrijk grasland is voor veel melkveehouders in de regio nog een relatief nieuw fenomeen, maar de Oude Lansinks deinzen er niet voor terug om iets nieuws uit te proberen.

Ivo: “Ruim twintig jaar geleden gingen we al met klavers aan de slag. Het bleek soms wat lastig sturen, want de klavers konden snel gaan overheersen, maar we ontdekten al snel dat de koeien er gek op zijn. Klavers bevatten veel eiwitten. Ook binden de klavers stikstof uit de lucht, waardoor veel minder kunstmest nodig is. Rode klavers en andere kruiden blijken bovendien goed bestand tegen droogte door de diepe beworteling.’

Het eerste perceel kruidenrijk grasland zaaide de maatschap drie jaar geleden in. Een betere bodemvruchtbaarheid en droogtebestendigheid waren de belangrijkste argumenten om een deel van de weilanden hiermee in te zaaien. Tom: “Onze grond bestaat voor een groot deel uit droge zandgrond. Daardoor hebben we door de droge zomers veel grasland moeten vernieuwen. Bij dit vernieuwen, scheuren genoemd in vaktermen, komt veel stikstof uit de bodem vrij. Dit is niet alleen slecht voor het milieu, ook voor de kwaliteit van de bodem is dit verlies aan stikstof niet goed. Nóg meer grasland vernieuwen willen we daarom zoveel mogelijk voorkomen. Ons doel is om de graslandopbrengst op peil te houden zonder te hoeven investeren in een beregeningsinstallatie.’

Zuinig op de bodem

Wie dichterbij kijkt in de kruiden- en klaverpercelen, merkt al snel de kleurenpracht en de vele zoemende insecten en kleurrijke vlinders op. Ook de broers genieten van deze diversiteit. “We vinden het een mooi gezicht dat onze weilanden er veel minder monotoon zijn dan jaren geleden”, geeft Ivo aan. Hij heeft een jachtakte en is mede daardoor nauw betrokken bij een project om de populatie patrijzen in het Twentse landschap te laten stijgen. Op enkele plekken langs hun percelen zaaide Oude Lansink akkerranden in om deze weidevogel broedgelegenheid, voedsel en dekking te bieden. Deze randen en de percelen met kruidenmengsels trekken door de toenemende biodiversiteit meer wild en weidevogels aan, is Ivo’s overtuiging. “Ik zie meer reeën, hazen en fazanten dan enkele jaren geleden. We hadden dit voorjaar twee nesten met wulpen. Dat is prachtig. Natuurlijk maaien we daar netjes omheen.”

Ook al zijn de kruiden en klavers mooi voor ‘het plaatje’, voor de melkveehouders was het economische aspect een belangrijke overweging om deze stap te zetten. Kruidenrijk grasland moet euro’s opleveren, is hun insteek. De investering in meer droogtebestendige kruiden en gewassen die de bodemvruchtbaarheid bevorderen levert geld op, verwachten ze.

Ivo: “We zijn zuinig op de bodem, want daar komt het voer voor de koeien vandaan. Dat moet goed zijn, want dat levert een goede melkproductie op.” Tom geeft een ander voorbeeld om te illustreren dat ze aandacht hebben voor een gezonde bodem. “We laten het grasland bemesten met een sleepslangbemester. Hierbij wordt geen zware tank achter de trekker gebruikt, maar wordt de mest onder hoge druk door een lange slang naar de bemester gepompt. Voordeel hiervan is dat je minder structuurschade hebt aan de bodem. En als de bodem te nat is, gaan we sowieso niet bemesten. Daarmee rijd je de grond alleen maar dicht.”

Minder soja

’s Morgens van 8.00 tot 12.00 uur en ’s avonds van 19.00 tot 22.00 uur lopen de koeien in de wei. Ieder dagdeel krijgen ze een nieuw perceel vers gras van één hectare aangeboden. Deze manier van beweiden is bewerkelijk, want telkens moeten de draden opnieuw uitgezet worden, maar het biedt de koeien een contant aanbod van vers en smakelijk gras. En dat vinden de melkveehouders belangrijk. Na de ochtend-weidegang krijgen de koeien ook ‘s middags op stal weer een portie vers gras voorgeschoteld. Met een maaier en opraapwagen in één maakt Tom iedere middag een ronde door de wei voor een frisse voorraad vers gras op de voergang. “Wij zijn echte graslandboeren. Gras is het goedkoopste voer en we hebben geen nadeel van verliezen als we het gras inkuilen. Bovendien benutten koeien vers gras het beste. Dit betekent dat we minder duur geïmporteerd eiwitrijk krachtvoer zoals soja hoeven aan te kopen”, licht Tom toe. Als de koeien in de stal staan, krijgen ze nog wat kuilvoer, mais, bierbostel, perspulp en granen bijgevoerd. “De bijproducten zijn restproducten. Daarmee dragen we bij aan een stukje duurzaamheid, net als met de zonnepanelen die op ons staldak liggen. Natuurlijk kijken we daarbij kritisch naar het kostenplaatje en de terugverdientijd. In de toekomst willen we zelfvoorzienend zijn met het opwekken van eigen stroom.”

100.000 liter melk

Sinds dit jaar grazen de koeien voor het eerst op de huiskavel mét kruiden. Tom ziet daarin tal van voordelen. “Kunstmest is niet meer nodig. We passen op dit perceel eens per jaar drijfmest toe en in het najaar vaste stromest. De koeien brengen zelf de mest op dit perceel en halen zo op de meest efficiënte en goedkope manier zelf het voer op. En niet onbelangrijk: ze vinden de kruiden erg lekker en de melkproductie blijft er goed mee op peil. Ook denken we dat de kruiden goed zijn voor de gezondheid van koeien.”

De koeien gezond oud laten worden, staat ook hoog in het vaandel op het Fleringse bedrijf. Maar liefst achttien koeien passeerden de noemenswaardige mijlpaal van 100.000 liter melk. “Daar zijn we trots op, want we streven naar een lange levensduur van de koe”, geeft Ivo aan. De vele uren weidegang, diepstrooiselboxen in de stal en een dichte vloer waar ze goed op kunnen lopen dragen daar positief aan bij. De koeien hebben het goed bij maatschap Oude Lansink.

Als ze na het melken weer rustig de wei in gaan tot aan zonsondergang, levert dat een prachtig plaatje op waar iedereen op het familiebedrijf dagelijks van geniet. Ook voor de vele passanten vormen de grazende koeien een aangenaam uitzicht. Tom: “Dan besef je dat het mooi boeren is in Twente.”