Boek over Winterswijkse schilder Max van Dam

‘Vastberaden en veelbelovend; Max van Dam 1910-1943’ van schrijfster Frederieke Jeletich-Visser is het Beste Boek van Achterhoek en Liemers, verschenen in 2023. Jeletich kreeg de boekenprijs zondag tijdens het Waeketreffen in Den Bremer in Toldijk uit handen van juryvoorzitter Gerwin Nijkamp, die stelde dat dit boek het meeste aangreep.

Voor alweer de vijftiende keer werd in de Achterhoek en Liemers het Beste Boek van het afgelopen jaar gekozen. De boekenprijs is een initiatief van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Dialektkring Achterhoek en Liemers en Vrienden van de Streektaal Lochem. Zij organiseren ook de vandaag (zondag) begonnen Waeke van het Achterhookse en Liemerse Book en het Waeketreffen dat dit jaar dus plaatsvond in Toldijk.

Juryvoorzitter Gerwin Nijkamp stelde dat het eigenlijk appels met peren vergelijken is om alle ingezonden boeken met elkaar te vergelijken en daar een winnaar uit te kiezen. ‘We kunnen wel stellen dat de Achterhoek en Liemers een echte boekenregio is, die veel schrijvers voortbrengt.’ Dat is zeer positief, maar een kanttekening maakte hij ook: ‘Er is vorig jaar geen enkel jeugdboek ingezonden, heel jammer. Dus als er mensen zijn die een kinderboek willen schrijven…’

De uiteindelijke winnaar van Beste Boek Achterhoek en Liemers werd Vastberaden en veelbelovend, Max van Dam 1910-1945. Dit boek gaat over het leven en werk van de joodse kunstenaar Max van Dam. Van Dam werd in 1910 geboren in Winterswijk. Hij wijdt zijn leven aan de kunst, maar wordt in 1943 in vernietigingskamp Sobibor vermoord.

Het boek kreeg lovende woorden van de jury: ‘Schrijfster Frederieke Jeletich-Visser omschrijft de essentie van waar kunstenaarschap prachtig. Het boek blijft ons herinneren aan de nutteloze wrede dood van een grote zoon uit onze regio. De nazi’s hebben ons met Max van Dam onthouden wat de mensheid het meest kenmerkt: in staat zijn om te scheppen. En dus is dit unieke boek over een Achterhoeker in dit tijdsgewricht voor de goede verstaander een waarachtige oproep om de vrijheid, de vrede en de kunst voor altijd te koesteren en te borgen.’

Jeletich-Visser was enigszins beduusd maar vooral heel blij verrast dat haar boek won. ‘Ik ben kunsthistorica en heb gemerkt dat schrijven echt een vak is. Het mooie van een boek is wel dat het langer een publiek bereikt dan een tentoonstelling. Dit boek is als een olievlek: er komt steeds meer belangstelling voor. Er melden zich zelfs mensen die een – tot nu toe – onbekend schilderij van Max van Dam blijken te bezitten. Dat is natuurlijk fantastisch!’

De andere genomineerde boeken waren Geschiedenis van mijn sok van Jonah Falke, Kind van Maria en Mao van Jos Palm, De oorlog van Jan Massink van Karel Berhuysen en Ingeborg te Dorsthorst en Grols Gewin van Godfried Nijs. Ook deze boeken oogsten veel lof van de vakjury.

Op ’t Waeketreffen was er ook aandacht voor streektaalschrijfsels: het kadobuukske van de Waeke, Flonkergood, staat er vol mee. Drie inzenders droegen hun Flonkergood-verhaal live voor in Den Bremer. Wethouder Antoon Peppelman van gemeente Bronckhorst nam het eerste exemplaar van Flonkergood 2024 in ontvangst. Het Waeketreffen werd muzikaal opgeluisterd door zanger/gitarist Rik Kamperman. Een prachtig begin van de Waeke van het Achterhookse en Liemerse Book in deze Meert Streektaalmaond.